NEDEN ÇELİK?

NEDEN ÇELİK ?

1- Ahşap ve betona nazaran daha izotropik ve mukavemeti yüksek bir malzemedir.

2- Elastisite modülü ahşapta 100.000, betonarmede 210.000 çelikte ise 2.100.000 dür. Yani ahşabın 21 katı, betonarmenin 10 katıdır. Bu yüzden daha az sehim yapar ve daha az malzeme sarfı gerektirir.

3- İnşaat aşamasında taşıyıcı elemanların mukavemet işini şansa bırakmaz.

Yani mukavemeti; beton santralindekilerin, mikser şoförünün, kalıpçının, demir bağlama işçisi ve taşeronunun, beton aplikasyon işçisinin, beton kür işçisinin ve nihayetinde müteahhidin insiyatifine bırakmaz.

4- Daha hafif malzemelerle çok daha büyük açıklıklar geçilebilir.

Şunu hatırlamakta fayda var ; açıklık geçen yapı elemanlarının çoğunda momente bağlı çekme ve bükülme yükleri çelik malzemeyle karşılanır.

5- Çok değişik şekillerdeki mimari geometrilere istenen mukavemet ve estetiği koruyarak mükemmel cevap verebilir.

6- İmalat aşamasının çoğu atölyede halledildiğinden şantiyede çalışma sürelerini dolayısıyla harcanan enerji ve zamandan tasarruf sağlar.

SIKÇA SORULAN SORULAR

1 - Çelik, beton ve ahşaptan hangisi yangına daha dayanıklıdır ?

Doğasında yanabilme özelliğine sahip malzemelerin haricindeki tüm malzemelerin öngörülen mukavemetini kaybettiği ve sonrasında aktığı belli sıcaklıklar vardır. Yangına dayanıklılık açısından bakıldığında yangından koruma tedbirleri (yangın izolasyonu) alınmadıysa ahşap zaten yanıcı olma özelliğine sahip olduğundan dayanıklılıktan bahsetmek yanlış olur. Çelik ve betona gelince her ne kadar çeliğin ergime sıcaklığı 2000° C olsa da aslında ortam sıcaklığı 600° C yi geçtiğinde beton yapı elemanı içindeki çelik çubuklarda ve izole edilmeyen çelik yapı elemanlarında yük altında plastik deformasyon başlar. Kapalı hacimlerdeki şiddetli yangınlarda ortam sıcaklığının 500° C ye kadar ulaştığı bilinmektedir. Şiddetli kimyasal yangınlar ve alevli sıvı yakıt yangınlarında sıcaklıklar 1000° C ın üzerinde bile olabilir. Betonarme yapılarda da taşıyıcı elemanların çoğunda asıl yükleri çelik çubuklar taşıdığından böylesi bir sıcaklıkta beton veya çelikten herhangi birinin dayanıklılığından bahsetmek yanlış olur. Sonuç itibarı ile izole edilmeyen yapı elemanları 600° C nin üstündeki sıcaklıklara dayanamazlar.

2 - Çelik, beton ve ahşaptan hangisi daha ucuzdur ?

Toplam kaba inşaat maliyeti açısından bakıldığında çok katlı yapılarda standartların öngördüğü tüm şartlar dikkate alınarak hazırlanmış betonarme bir iskelet aynı şartlardaki çelik bir iskeletten hiç de ucuz değildir.

Sanayii yapılarında ise eğer burkulma boyu uzun kolonlar ve geniş açıklıklar var ise sadece kolonların atalet momentlerinin büyütülmesi açısından kolonlarda ince çelik çekirdek üzerine betonarme kılıf yapılması daha ekonomik sonuçlar verir. Ancak makas ve geniş açıklıklı kirişler ile yanal öteleme alıcı perdelerin (çaprazların) çelik yapılması hem yapıyı hafifletecek hem de ucuzlatacaktır.

3- Çelik, beton ve ahşaptan hangisi depreme daha dayanıklıdır ?

Bu soruya tek kelimeyle cevap vermek taraflılık ve bilimsel etiğe saygısızlık olur. Kısa bir açıklamadan sonra sorunun cevabı tercihlere yönlendirilebilir. Bu üç farklı maddeden, aynı yüklere maruz bırakılıp ve statik gereklerine uygun inşa edilmiş taşıyıcı elemanlardan en ağırı betondur, ardından çelik ve ardından ahşap gelir. Yapıların ağırlığı ve rijitliği ne kadar artarsa deprem yüklerinden olumsuz etkilenme riskleri de o ölçüde artar. Bilinen yapı elemanlarından en ağır ve rijit olanı betondur. En esnek ve yüzey alanına düşen mukavemet değerleri en yüksek yapı malzemesi de çeliktir . Bu sebeple binanın yüksekliği, kullanım amacı, taban alanı, cephe yüzey alanı ve statik yapısını etkileyecek mimari projesine göre değişmekle birlikte genel anlamda depreme karşı en güvenilir yapı malzemesi çeliktir. Tabii tüm yapılarda geçerli olduğu gibi ; bağlantı elemanları teknik şartlarına göre yapıldığı müddetçe.